Η φωλιά είναι το καταφύγιο που παρέχει στα ζώα προστασία από τις καιρικές συνθήκες, τις επιθέσεις των εχθρών τους και δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για τον πολλαπλασιασμό τους και την ανατροφή των απογόνων τους.
Φωλιές φτιάχνουν και χρησιμοποιούν τα περισσότερα ζώα, κυρίως όμως τα μικρά σπονδυλωτά ζώα και ιδιαίτερα τα τρωκτικά και όλα ανεξαιρέτως τα πτηνά. Σαν φωλιά επιλέγονται τα διάφορα φυσικά κοιλώματα, οι υπόγειες σπηλιές και τα ψηλά δένδρα.
Τα πουλιά χτίζουν τη φωλιά τους με βασικό οικοδομικό εργαλείο το ράμφος τους, ενώ για υλικά χρησιμοποιούν κλαριά, λάσπη, ή και άλλα υλικά. Στο κτίσιμο παίρνουν μέρος συνήθως και τα δύο μέλη του ζευγαριού. Ως συχνότερο μέρος για την κατασκευή της επιλέγουν, είτε τα κλαδιά ψηλών δένδρων και πυκνών θάμνων ή τα κοιλώματα των κορμών. Από την άλλη, τα θαλασσοπούλια συνήθως χτίζουν τις φωλιές τους σε ψηλούς βράχους πάνω από ακτές. Τα χελιδόνια αρκετές φορές χτίζουν τις φωλιές τους κάτω από τα μπαλκόνια ή τα περβάζια των σπιτιών.
Εκτός από τα σπονδυλωτά, τα έντομα ασχολούνται και αυτά με την κατασκευή φωλεών, οι οποίες, στην προκειμένη περίπτωση, έχουν ως σκοπό, εκτός από την προστασία των αβγών και την αποθήκευση τροφής. Οι φωλιές, μάλιστα, ορισμένων από αυτά, όπως οι μέλισσες, τα μυρμήγκια, οι σφήκες κλπ., αποτελούν μικρογραφία μιας ολόκληρης πολιτείας. Ως καταλληλότερα μέρη για την κατασκευή της φωλιάς τους επιλέγουν είτε τους κορμούς των δένδρων είτε το έδαφος.
