Γαλλική Επανάσταση
Η Γαλλική Επανάσταση (γαλλικά: Révolution française) ήταν περίοδος μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών στη Γαλλία, που διήρκεσε από το 1789 έως το 1799. Ανέτρεψε τη μοναρχία, καθιέρωσε μια μορφή δημοκρατίας, πέρασε από περιόδους βίαιων πολιτικών ταραχών, και κατέληξε σε μια δικτατορία υπό τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Πολλές από τις αρχές της επανάστασης μεταδόθηκαν προς τη Δυτική Ευρώπη και πέρα από αυτή. Εμπνευσμένη από φιλελεύθερες και ριζοσπαστικές ιδέες, η επανάσταση άλλαξε ριζικά την πορεία της σύγχρονης ιστορίας, προκαλώντας παγκοσμίως μείωση των απόλυτων μοναρχιών και αντικατάστασή τους από δημοκρατίες. Μέσω μιας σειράς πολέμων που συνέβησαν κατά τη διάρκειά της. Η γαλλική επανάσταση επέφερε πολλές συνέπειες καθώς μειώθηκε ο πληθυσμός. Προκλήθηκε ένα κύμα παγκόσμιων συγκρούσεων που εκτεινόταν από την Καραϊβική έως τη Μέση Ανατολή. Ιστορικοί θεωρούν την επανάσταση ως ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Κατά την ορθόδοξη άποψη που ήταν η κυρίαρχη μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, η επανάσταση οργανώθηκε από την ανερχόμενη αστική τάξη (Bourgeoisie), η οποία εμπνευσμένη από τα κηρύγματα των Διαφωτιστών και με κεντρικό σύνθημα το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη», θέλησε να βελτιώσει την υπάρχουσα μοναρχία μετατρέποντάς την σε συνταγματική και όχι να την καταργήσει. Στην πορεία όμως, η μοναρχία καταργήθηκε και μετά από περιόδους τρομοκρατίας αλλά και οργάνωσης δίκαιου κράτους, η νεοσύστατη Δημοκρατία καταλύθηκε από τον Ναπολέοντα Α΄ Βοναπάρτη.
Στη νεώτερη εποχή, και ειδικά γύρω από τον εορτασμό των 200 ετών της Επανάστασης, αναπτύχθηκε μια «αναθεωρητική» ιστοριογραφία (κυρίως από αγγλοσάξονες συγγραφείς) που αμφισβητεί τον κοινωνικό, ταξικό και οικονομικό χαρακτήρα της. Για παράδειγμα, ο Α. Γκομπάν, στο έργο του «Ο μύθος της Γαλλικής Επανάστασης», θεωρεί ότι δεν υπήρξε μια επανάσταση αλλά μάλλον πολλές: μια επανάσταση των γραφειοκρατών εναντίον των διοικητικών δομών του Παλαιού Καθεστώτος, των ιδιοκτητών αγροτικής γης και των αστών καταναλωτών εναντίον της αγροτικής μεταρρύθμισης, των πόλεων εναντίον της επαρχίας και της επαρχίας εναντίον των πόλεων. Αυτά τα αντιφατικά και συχνά αλληλοεπικαλυπτόμενα κινήματα δεν παρήγαγαν κάποια σημαντικό κοινωνικό μετασχηματισμό ούτε σημαντικό «εκσυγχρονισμό», ούτε καν πολιτικές αλλαγές διαρκείας. Μετά από την αναταραχή, το τοπίο της πολιτικής και της κοινωνίας στη Γαλλία ήταν το 1815 περίπου ίδιο όπως και το 1789.
(βλέπε Ιστοριογραφία της Γαλλικής Επανάστασης.)
