Een schrijfmachine of typemachine (vroeger ook wel typewriter of tikmachine genoemd) is een mechanisch schrijfinstrument, meestal voorzien van druktoetsen waarmee schrifttekens op papier gezet kunnen worden. Vóór de uitvinding van de schrijfmachine, in de 19e eeuw, werden brieven en ook officiële documenten met de hand geschreven, vaak door klerken.
Aanvankelijk gold het niet als beleefd om een schrijfmachine te gebruiken voor een brief. Tot in de tweede helft van de twintigste eeuw schreef men sollicitatiebrieven, brieven aan het Koninklijk Huis en brieven aan vrienden met de hand. Men kan dat paradoxaal noemen, aangezien menig handschrift, al ziet het er verzorgd uit, slecht leesbaar is. Het behoeft nauwelijks betoog dat een werkelijk onleesbaar handschrift ook in strijd was met de etiquette. Een uitgever van boeken, daarentegen, accepteerde van de auteur uitsluitend machineschrift.
Sinds de opkomst van de pc, en vooral van de tekstverwerker, is de schrijfmachine vrijwel in onbruik geraakt.
De voordelen van de tekstverwerker tegenover de schrijfmachine zijn:
het bekijken van tekst op een scherm zonder onmiddellijke drukkosten;
het eenvoudig wissen van een letter, een woord of een hele zin tijdens het typen zonder gebruik te maken van een hulpmiddel (zoals een correctielint)
de zoekfunctie, zodat schrijffouten een voor een, en identieke fouten gezamenlijk, verbeterd kunnen worden (recenter: een ingebouwd woordenboek, waarmee mogelijke fouten aangeduid en correcties gesuggereerd worden);
de opslag van verschillende versies onder opeenvolgende bestandsnamen;
de opslag van terugkerende briefgedeelten als “bouwstenen” voor gegroepeerde verzending;
mogelijkheid om verschillende lettertypes, kleuren en groottes zo nodig door elkaar te gebruiken.
