Południowa Afryka - puzzle online
Puzzle online Południowa Afryka
Południowa Afryka
Południowa Afryka (ang. South Africa, afr. Suid-Afrika), oficjalnie Republika Południowej Afryki, RPA (ang. Republic of South Africa, afr. Republiek van Suid-Afrika) – państwo położone na południowym krańcu Afryki, u styku Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego. Zajmuje powierzchnię 1 219 090 km² i liczy 56 978 635 mieszkańców (2021).
Państwo jest republiką parlamentarną. Funkcję stolicy pełnią trzy miasta: Pretoria (siedziba władzy wykonawczej), Kapsztad (siedziba władzy ustawodawczej) i Bloemfontein (siedziba władzy sądowniczej). Największym miastem jest Johannesburg. Walutą jest rand.
Południowa Afryka jest krajem wieloetnicznym i wielokulturowym. Około 80% społeczeństwa stanowią czarnoskórzy, 9% koloredzi a 8% biali. Jedenaście języków ma status języka urzędowego (afrikaans, angielski, xhosa, ndebele, pedi, soto, suazi, tsonga, tswana, venda, zulu). Znaczna część społeczeństwa jest wielojęzyczna. Język angielski używany jest na szeroką skalę w administracji publicznej, mediach i świecie biznesu.
Południowa Afryka jest trzecią co do wielkości gospodarką afrykańską (po Egipcie i Nigerii; PKB realny w 2019 roku – 731 mld USD) i klasyfikowana jest jako rynek wschodzący. Gospodarka w dużym stopniu opiera się na sektorze usługowym, choć istotną rolę odgrywa też przemysł, bazujący na bogatych zasobach naturalnych. Do głównych wyzwań, z którymi zmaga się państwo należą wysoki poziom nierówności społecznych, bezrobocia, ubóstwa, przestępczości i korupcji, jak i epidemia HIV/AIDS.
Obszar ten zamieszkany jest od czasów prehistorycznych. Osiedli tu Buszmeni, Khoikhoi, a w późniejszym okresie także ludy Bantu. W 1652 roku Holendrzy założyli kolonię nad Przylądkiem Dobrej Nadziei, która była przystankiem na trasie żeglugowej z Europy do Azji. W 1806 roku terytorium to przeszło w posiadanie brytyjskie (Kolonia Przylądkowa). Niezadowolenie z polityki prowadzonej przez brytyjską administrację kolonialną, w tym zniesienie niewolnictwa, skłoniło część osadników holenderskich (Burów) do migracji w głąb kontynentu (Wielki Trek), gdzie założyli oni szereg republik burskich. W 1902 roku, po serii konfliktów zbrojnych (wojna brytyjsko-zuluska, wojny burskie), motywowanych m.in. odkryciem na tym obszarze bogatych złóż złota i diamentów, cały ten obszar znalazł się w rękach brytyjskich. W 1910 roku utworzony został Związek Południowej Afryki, mający status dominium brytyjskiego, który pełną suwerenność uzyskał w 1934 roku. W 1961 roku państwo proklamowane zostało republiką, kończąc jednocześnie zwierzchność monarchy brytyjskiego (tzw. Commonwealth realm).
Władza w kraju od początku jego istnienia skupiona była w rękach białej mniejszości. Od 1948 roku rząd prowadził politykę apartheidu (segregacji rasowej). Protesty wewnętrzne oraz rosnąca presja międzynarodowa doprowadziły do jej zakończenia na początku lat 90. XX wieku. W 1994 roku przeprowadzone zostały pierwsze wybory powszechne, w wyniku których prezydentem został Nelson Mandela, a władzę objął Afrykański Kongres Narodowy.