Χάρτης

Ο χάρτης είναι οπτική απεικόνιση μιας περιοχής και των σχέσεων μεταξύ στοιχείων αυτής. Μπορεί να απεικονίζει την επιφάνεια της Γης ή κάποιο τμήμα της (ηπείρους, χώρες, νομούς κτλ.), ή τμήμα της θάλασσας ή της ουράνιας σφαίρας. Ακόμα, την επιφάνεια της Σελήνης, του Άρη ή άλλου ουράνιου σώματος. Πολλοί χάρτες είναι στατικές, διδιάστατες και γεωμετρικά ακριβείς αναπαραστάσεις του τριδιάστατου χώρου, ενώ άλλοι είναι δυναμικοί ή διαδραστικοί, ακόμα και τριδιάστατοι. Η υποτύπωση γίνεται με ανάλογη σμίκρυνση, με καθορισμένη αναλογία που λέγεται κλίμακα χάρτου και σημειώνεται με το σύμβολο της διαίρεσης. Η κλίμακα αυτή αναγράφεται σε εμφανές μέρος πάνω στον χάρτη. Έτσι π.χ. 1:100.000 σημαίνει πως οποιαδήποτε μονάδα μήκους επί του χάρτη (π.χ. χιλιοστό, ή εκατοστό, ή μέτρο κ.λπ.) αντιστοιχεί στην πραγματικότητα σε 100.000 φορές την ίδια μονάδα επί του απεικονιζομένου εδάφους. Στους διάφορους τύπους χαρτών περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία εκείνα που ενδιαφέρουν αντίστοιχα τον χρήστη.

Ο χαρακτηρισμός ενός χάρτη σε σχέση με την κλίμακά του, είναι αντιστρόφως ανάλογος του παρανομαστή της κλίμακας. Έτσι χάρτες μεγάλης κλίμακας ονομάζονται αυτοί που έχουν κατασκευασθεί σε κλίμακες με μικρό παρανομαστή, όπως π.χ. 1:10.000, 1:5.000, 1:2.000 1: 1.000 κ.ο.κ., και απεικονίζουν σχετικά μικρή έκταση της Γης, ενώ χάρτες μικρής κλίμακας ονομάζονται αυτοί που έχουν κατασκευασθεί σε κλίμακες με μεγάλο παρανομαστή, π.χ. 1:50.000, 1: 100.000, 1: 500.000, 1: 1.000.000 κ.ο.κ., και απεικονίζουν σχετικά μεγάλες εκτάσεις της φυσικής γήινης επιφάνειας.

Οι χάρτες είναι πολύ χρήσιμοι στον άνθρωπο για διάφορους λόγους. Με βάση αυτούς επιτυγχάνεται ο προσανατολισμός, έτσι ώστε να μπορεί κάποιος να καθοδηγηθεί σε ένα ξένο για αυτόν μέρος, να εντοπίσει τη θέση του σε μια γεωγραφική περιοχή, να σχεδιάζονται τα μεγάλα τεχνικά και στρατιωτικά έργα, κτλ.. Το γνωστικό αντικείμενο της κατασκευής χαρτών με επιστημονικές μεθόδους και πρακτικές ονομάζεται χαρτογραφία, και η σχετική εργασία χαρτογράφηση.

Οι χάρτες που απεικονίζουν τμήματα της γήινης επιφάνειας λέγονται γεωγραφικοί και διακρίνονται σε πολιτικούς, γεωφυσικούς και τοπογραφικούς.