Een mausoleum was oorspronkelijk een vrijstaand, monumentaal gebouw waarin het lichaam of de as van een overleden persoon, veelal een heerser, werd bewaard. In Nederland wordt de term 'mausoleum' tegenwoordig in het uitvaartwezen ook gebruikt voor grafkapellen, waaronder of waarbij zich een grafkelder voor meerdere graven bevindt. Meestal zijn dit privé (familie-)mausolea, maar er zijn ook mogelijkheden om in een 'algemeen' mausoleum te worden bijgezet.Het woord mausoleum is afkomstig van het voor Maussollos, tussen 377 v.Chr. en 353 v.Chr. satraap van Karië, gebouwde Mausoleum van Halicarnassus, dat tot de zeven wereldwonderen uit de klassieke oudheid behoort.
Voorbeelden van mausolea zijn:
het mausoleum van Lenin op het Rode Plein in Moskou
het Mausoleum Independencia van de Dominicaanse Padres del Patria
de Taj Mahal in Agra (India)
Enver Hoxha's mausoleum in Tirana (Albanië)
Che Guevara's mausoleum in Santa Clara (Cuba)
Timoer Lenks mausoleum "Gur-e Emir" in Samarkand (Oezbekistan)
Grants tombe in New York
Mausoleum in Oldenburg (Duitsland)
het mausoleum van Augustus en de Engelenburcht in Rome
Anıtkabir, het mausoleum van Atatürk in Ankara
het mausoleum van Hodja Ahmed Yasavi in Türkistan in Kazachstan
het mausoleum van Theodorik de Grote in Ravenna
het mausoleum voor Jan Amos Comenius in de Waalse kapel in Naarden
het mausoleum voor de Duitse ex-keizer Wilhelm II bij Huis Doorn
het mausoleum voor Banda in Lilongwe
het mausoleum van Hồ Chí Minh in Hanoi (Vietnam)
het Kumsusanpaleis van Kim Il-sung en Kim Jong-il in Pyongyang
het mausoleum van de familie Medici in Cappelle Medicee van de Basilica San Lorenzo in Florence
het mausoleum voor verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog op de Erebegraafplaats in Ede
het mausoleum met het terracottaleger van keizer Qin Shi Huangdi in Xian
het mausoleum van Henry Shaw in de Missouri Botanical Garden
het Juselius Mausoleum in Pori, Finland, Finlands enige mausoleum
het mausoleum van Süleyman Shah
