Όσπρια ονομάζονται τα φυτά και οι αποξηραμένοι σπόροι φυτών που ανήκουν στην οικογένεια των Κυαμοειδών (Fabaceae) – και σε παλαιότερες ταξινομήσεις στην οικογένεια των Ψυχανθών (Papilionoideae) ή Χεδρωπών (Leguminosae). Τα όσπρια χρησιμοποιούνται άμεσα για τη διατροφή του ανθρώπου, ενώ πολλά από αυτά χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των ζώων.
Ανάμεσα στα όσπρια, που καταναλώνει άμεσα ο άνθρωπος, ανήκουν τα φασόλια, οι φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά, ο αρακάς, τα φιστίκια, η σόγια, η φάβα και άλλα. Στην κατηγορία των οσπρίων, που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή διάφορων καταναλωτικών προϊόντων, την πρώτη και βασική θέση κατέχει η σόγια. Από τη σόγια παρασκευάζονται σήμερα πάνω από 120 διαφορετικά καταναλώσιμα από τον άνθρωπο προϊόντα μεταξύ των οποίων υποκατάστατα κρέατος, τυριού και γάλακτος, σογιέλαιο, ζωοτροφές κλπ. Πολύ διαδεδομένα τρόφιμα, ειδικά σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες και στη Μεσόγειο, είναι επίσης τα φασόλια, η φακή και τα ρεβίθια. Για ζωοτροφή χρησιμοποιούνται η σόγια, ο βίκος, τα λαθούρια, μερικά είδη λούπινων κλπ. Το βασικό χαρακτηριστικό των οσπρίων είναι ότι περιέχουν μεγάλο ποσοστό από πρωτεΐνες (γι' αυτό και ονομάζονται "το κρέας του φτωχού"), που αποτελούν βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Η σόγια και τα φιστίκια περιέχουν ακόμη και λάδι. Περιέχουν επίσης σημαντικό ποσοστό αμύλου, το οποίο όμως δεν πέπτεται άμεσα όπως το άμυλο των σιτηρών. Έτσι τα όσπρια έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Στο λήμμα της Εγκυκλοπαίδειας Ηλίου αναφέρονται οι παλαιότερες ονομασίες φασίολοι για τα φασόλια, ερέβινθοι για τα ρεβίθια, κύαμοι για τα κουκιά, λάθυροι για τη φάβα.
